Suriye’de Esed Rejimi’nin Çöküşü ve Ardındaki Süreç
Mart 2011’deki duvar yazısıyla başlayan olaylar, Suriye’de iç savaşa yol açtı. 8 Aralık 2024 itibarıyla Suriyeli muhalifler başkent Şam’ı ele geçirdi ve 61 yıllık Baas rejimi çöktü. Devlet Başkanı Esed ailesiyle birlikte Moskova’ya sığındı. Bu süreci sadece son 10 güne indirgemek doğru olmasa da, Suriye’deki değişimlerin ardında farklı dinamikler bulunuyor.
Esed Rejimi Neden Hızlı Bir Şekilde Çöktü?
Suriye sahasını yakından takip eden Ömer Özkızılcık, Türkiye’nin muhaliflere sağladığı destekle güvenli bir bölge oluşturulmasının süreci hızlandırdığını belirtiyor. Rejim ordusundaki çürüme, yolsuzluklar, liyakatsizlik ve azınlık gruplarının Esed’e desteğini geri çekmesi süreci hızlandıran etmenler arasında.
Rusya ve İran Neden Suriye’deki Olayları Önleyemedi?
Rusya ve İran’ın Esed’e destek vermesine rağmen Suriye’deki olayları durduramamalarının altında Rusya’nın beklenenden zayıf kalması yatıyor. Özkızılcık’a göre, Rusya’nın Ukrayna ile olan sorunları nedeniyle Suriye’ye yeterli askeri gücü aktaramaması, Hizbullah’ın da İsrail ile yaşadığı sorunlar bu durumu etkiledi.
Esed Sonrası Suriye’yi Neler Bekliyor?
Suriye’de Esed sonrası dönemde hangi sürecin işleyeceği önemli bir soru. Özkızılcık’a göre, Esed’in teslim olmasıyla geçiş döneminde mevcut Suriye Başbakanı’nın göreve geleceği belirtiliyor. Farklı grupların bir araya gelerek ortak bir yol haritası izlemesi ve ülkenin yeniden yapılandırılması mümkün olabilir.
PKK/YPG’nin Durumu
Şam’ın düşmesiyle birlikte PKK/YPG’nin devlet kurma hayali suya düştü. Özkızılcık, devletçiklerin kontrol edildiği bölgelerdeki Arap aşiretlerin isyan ettiğini belirtiyor. Muhaliflerin ve teknokratların hedefinin üniter devlet yapısını korumak olduğunu vurguluyor. Önümüzdeki dönemde Suriye’de etkili olan aktörün Türkiye olduğunu düşünüyor.
Sonuç olarak, Suriye’de yaşanan değişimlerin ardında Türkiye’nin muhaliflere verdiği destek, Esed rejiminin zayıflaması, Rusya ve İran’ın sınırlı güçleri ve uluslararası aktörlerin rolleri gibi birçok faktör bulunmaktadır. Gelecekte Suriye’nin nasıl bir yapıya kavuşacağı ise belirsizliğini koruyor.
